Nasz Patron

I. KOLEŻEŃSTWO

1. Burza mózgów:

    - Po co mi kolega?

    - Co to znaczy, że ktoś jest dobrym

       kolegą?

2. Słuchanie przykładów dobrego koleżeństwa zawartych w literaturze, np. opowiadania ze zbioru I. Salach „Nasza pani opowiada”, „Kredki” – M. Musierowicz i inne.

3. Zawarcie kontraktu grupowego dotyczącego zabaw w grupie.

4. Omawianie historyjki obrazkowej „Dobry kolega” (wg własnego projektu). Ustalenie zakończenia historyjki.

5. Wspólne tworzenie listy cech dobrego i złego kolegi.

6. Zabawa plastyczna – wspólne redagowanie książki pt. „Chora Zosia”.

    Zespoły dzieci otrzymują po jednej papierowej postaci dziewczynki. Rozwiązują problem rysując swoje pomysły nt.: „Pomóż chorej Zosi”.

7. Współtworzenie kodeksu przedszkolaka.

- rozumie co kryje się pod pojęciem koleżeństwo,

- odróżnia dobro od zła,

- potrafi wypowiadać się na temat treści utworów literatury dziecięcej,

- umie bawić się w zespole,

- zauważa pozytywne               i negatywne skutki swojego zachowania i innych,

- potrafi wyciągać wnioski,

- potrafi wymienić cechy,    które określają dobrego lub złego kolegę,

- rozwiązuje problem adekwatnie do jego trudności i tematyki,

- rozumie wartości wyższe: koleżeństwo, dobroć, wyrozumiałość,

- zna normy, zasady współżycia i współdziałania w grupie i przestrzega ich,

II. EMPATIA

1. Drama – odgrywanie scenek z życia grupy (sytuacje konfliktowe),

    rozmowa na temat odczuć dzieci podczas odgrywania ról.

2. Czytanie wybranych opowiadań bajki Cz. Janczarskiego „Miś Uszatek         i jego przyjaciele” (np. „Prosty pomysł”). Analiza treści bajki „Królewna złośnica” E. Płatek.

3. Rozmowy terapeutyczne inspirowane fragmentem opowiadania                 H. Ch. Andersena „Kalosze szczęścia” – stawianie pytań               i udzielanie odpowiedzi

 1) Czy zastanawialiście się co dzieje się w sercu kolegi lub koleżanki (dzieci próbują opisać co dzieje się w sercach innych).

 2) Zachęcanie dzieci aby opowiedziały co dzieje się w ich sercach.

4. Wykorzystanie techniki niedokończonych zdań

    „Jestem wesoły, gdy … .”

    „Jestem smutny, gdy … .”

    „Cieszę się, gdy … .”

5. Pantomima „Kiedy jestem szczęśliwy, kiedy płaczę”.

6. Redagowanie listu do chorego kolegi – praca plastyczna (technika dowolna). Zaproponowanie przygotowania listów                         z niespodziankami i wysłanie ich do chorego kolegi.

- uczy się rozumieć uczucia      i przeżycia rówieśników, akceptować je,

- wykorzystuje różne środki wyrazu: ruchy, gesty, mimikę, emocje wchodząc w rolę,

- w oparciu o zdobyte doświadczenia wyciąga wnioski z własnego zachowania,

- dziecko umie radzić sobie   w sytuacjach kiedy ktoś się na niego gniewa,

- dziecko ćwiczy odwagę       w wyrażaniu opinii i sądów,

- potrafi wyrażać uczucia innych,

- odczuwa radość dzielenia się swoimi uczuciami z drugą osobą,

- rozpoznaje stany uczuciowe: radości i smutku, odczuwa swój stan emocjonalny adekwatnie do sytuacji        i określa go,

- dziecko wyraża swój nastrój ruchem i gestem,

- dziecko wczuwa się w stan innych osób,

- potrafi sprawić radość innym,

- decyduje o wyborze techniki plastycznej.

III. PRZYJAŹŃ

1. Zabawa integracyjna  „Kłębek przyjaźni” (pedagogika zabawy – klauza) – dostarczenie informacji      o swoich potrzebach, marzeniach, upodobaniach w czasie podawania „włóczkowego kłębka” do wybranego kolegi z grupy (tworzenie pajęczyny).

2. Zapoznanie dzieci z różnymi postaciami literackimi i filmowymi, np.: Miś Uszatek, bajki Ezopa, braci Grimm, fragment bajki „Pinokio”    S. Collodiego (zajście pomiędzy Pinokiem, lisicą i kotem).

3. Zabawy słowne. Dokończ zdanie: Bartek jest moim przyjacielem bo …; Czuję się szczęśliwy, ponieważ …; Jestem smutny gdy … .           Dziecko, które ma prawo wypowiedzi trzyma w dłoni czerwone pluszowe serduszko. Po skończonej wypowiedzi przekazuje je następnemu uczestnikowi zabawy

4. Analiza treści wiersza   L. Wiszniewskiego „Przyjaciele zajączka”. Wyjaśnienie przysłowia „Prawdziwych przyjaciół poznajemy w biedzie”.

5. Zabawy dydaktyczne: „Zaufaj mi, jestem twoim przyjacielem”. Dzieci dobierają się w pary. Jedno z dzieci ma przesłonięte oczy, drugie jest jego przyjacielem i chce nauczyć go poznawać świat.    „O kim mówię” – chętne dzieci opowiadają o swoim przyjacielu, pozostałe próbują odgadnąć, o kim jest mowa.

6. Zadanie plastyczne „Ręka przyjaciela” – dzieci kolejno moczą rękę w przygotowanej farbie               i odbijają na kartkach prezent dla przyjaciela. Dzieci starsze imieniem podpisują swoją pracę. Zrobienie albumu „Nasi przyjaciele” (wyłącznie wszystkich odbitych dłoni).

- dziecko nabierze wiary we własne siły, czuje się ośmielone w grupie rówieśniczej,

- poznaje pozytywne wzorce moralne,

- wie co znaczy przyjaciel,

- czerpie wzorce do naśladowania,

- rozpoznaje i nazywa różne stany emocjonalne,

- dziecko rozumie znaczenie przyjaźni,

- potrafi przypisać cechy dobre postaci opowiadania,

- doświadcza, przeżywa           i nabywa zaufania do drugiej osoby.

- dziecko potrafi prawidłowo używać określeń opisujących osobę, oznaczających cechy charakteru,

- wyraża poprzez pracę plastyczną własne odczucia,

- wzmacnia więź uczuciową   z rówieśnikami.

IV. NIESIENIE   POMOCY    INNYM

1. Dostarczenie przykładów wziętych      z literatury dziecięcej ukazujących różne sytuacje z zakresu niesienia pomocy innym, np.: Nowi przyjaciele Misia Uszatka (opowiadania           „O dobrym synku”, „Zaraz Ci pomogę”) „Śniadanie zajączka” –    H. Bechlerowej, „O wesołej Ludwiczce” – A. Świrszczyńskiej         i inne.

2. Burza mózgów – co to znaczy mieć dobre serce? Wypisywanie propozycji dzieci w formie symboli rysunkowych na wyciętym z papieru dużym sercu.

3. Wykorzystanie rzeczywistych sytuacji istniejących w środowisku przedszkolnym i rodzinnym uwzględniających wzajemną pomoc dzieci, np.:

    - wzajemne pomaganie sobie podczas zabawy w sali i na podwórku,

    - pomoc podczas sprzątania zabawek,

    - pomoc podczas ubierania się           w szatni,

    - pomoc dzieciom mniej sprawnym umysłowo i fizycznie,

    - wspólne gry młodszych i starszych, np. kręgle,

    - zabawa z młodszym bratem.

4. Organizowanie pomocy bezdomnym zwierzętom (opieka nad bezdomnym psem lub kotem) oraz dokarmianie zwierząt zimą.

5. Konstruowanie wspólnie z dziećmi gry planszowej „Pomagamy innym” uwzględniającej różne sytuacje  z zakresu niesienia pomocy innym, np. sprzątanie zabawek, układanie ubrań, opiekowanie się zwierzątkiem, zabawa z młodszym bratem lub kolegą itp.

6. Udział dzieci i rodziców  w podejmowaniu działań na rzecz innych, np.:

    - udział w zbiórce książek dla dzieci chorych przebywających  w szpitalu,

    - zbiórka zabawek, przyborów szkolnych odzieży dla dzieci   z domów dziecka,

    - wykonanie upominków z okazji Dnia Chorego.

- dziecko potrafi spostrzegać potrzeby innych,

- pozna różne formy niesienia pomocy: pomoc                 w wykonywaniu jakiejś czynności, troszczenie się, odwiedzanie, myślenie       o innych itp.,

- wypowiada swoje zdanie na określony temat, próbuje oceniać i uzasadniać, argumentować,

- dziecko zna i stosuje różne formy niesienia pomocy innym,

- dostrzegają potrzeby innych    i chętnie im pomagają,

- rozumie potrzebę opiekowania się zwierzętami,

- organizuje pomoc dla bezdomnych zwierząt,

- potrafi wyciągać wnioski      i wysnuwać propozycje,

- potrafi konstruować własną grę planszową

- decyduje o doborze poleceń, punktacji itp.

- stosuje umiejętności matematyczne podczas zabaw, np. przyznawanie punktów , notowanie wyników itp.

- udziela pomocy w miarę własnych sił i możliwości,

- dostrzega potrzebę niesienia pomocy ludziom chorym, samotnym,

- dziecko wie w jaki sposób można sprawić radość innym.

V. ŻYCZLIWOŚĆ

1. „W krainie życzliwości” – rozmowy   i działania dzieci w oparciu o opowiadania, np. „Bajki Misia Uszatka”, „Zaczarowane słowa”      D. Niewoli, „Opowieści z krainy Dobre wychowanie” D. Skwark, Mateuszek na zaczarowanej wyspie (kaseta magnetofonowa) i inne. Wskazywanie sytuacji z życia grupy, rodziny przejawiających zachowania życzliwe (dobroć, serdeczność, uprzejmość, grzeczność).

2. Psychozabawa „Koło życzliwości”. Dzieci otrzymują od nauczyciela woreczek słodkich czułości wraz       z magiczną perełką (symbolem uśmiechu):

  a) do swojego woreczka słodkich czułości dokładają własną perełkę (miłe słowo),

  b) obdarowują kolegę lub koleżankę perełką słodkich czułości pokazując mu miły gest.

3. „Drzewko decyzyjne” – nauczyciel przygotowuje drzewko (pień – zachowanie życzliwe, gałęzie – nieżyczliwe). Dzieci dopasowują obrazki do odpowiednich sytuacji.

     Uzupełnianie drzewka (w ciągu roku) obrazkami przedstawiającymi sytuacje z życia grupy przejawiające zachowania życzliwe.

4. Dostarczenie dzieciom wzorów zachowań, podczas których poznają zwroty grzecznościowe (postawa nauczycielki, rodziców, postaci           z literatury, zabawy dowolne                   i zespołowe), np.: zabawa „Ważne słowa”. Do zabawy potrzebne są figury geometryczne w trzech kolorach – dla każdego dziecka komplet. Kolor żółty oznacza: „proszę”, niebieski: „dziękuję”, czerwony: „przepraszam”. Dzieci słuchają wierszowanych zagadek, na które odpowiadają, podnosząc do góry krążek pasujący do sytuacji przedstawionej w tekście.

5. Zabawa słowna „Co nowego i miłego w grupie”. W kręgu każde dziecko kończy zdanie: Najmilszą rzeczą, jaka zdarzyła się w tym tygodniu  było … . Mogą to być rzeczy zupełnie drobne – uśmiech kogoś, zabawa z kolegami, pomoc kolegi itp.

6. Zabawa plastyczna – „Jaki jestem”, będąca dopełnieniem rozmów, działań dotyczących omawianej tematyki. Zaproponowanie narysowania coś o sobie. Dzieci mają do dyspozycji kartki w dwóch kolorach: biały, na którym narysują coś miłego, to co lubią robić, co miłego ich spotkało, i ceglasty – narysują to, czego nie lubią, co sprawia im przykrość.

- dziecko pozna świat wartości, wzorce moralne,

- potrafi dokonać oceny postępowania bohaterów wysłuchanych opowiadań,

- wie co to znaczy być życzliwym,

- tworzy w grupie atmosferę opartą na życzliwości, serdeczności, uznaniu,

- wykorzystuje różne środki wyrazu: ruchy, gesty, mimikę, emocje, do wyrażania swoich uczuć,

- dziecko potrafi dokonać oceny negatywnego             i pozytywnego postępowania (życzliwość, brak życzliwości),

- dziecko jest świadome konsekwencji braku życzliwości,

- dziecko działa zgodnie          z przyjętymi zasadami etyczno-moralnymi,

- potrafi kulturalnie zwracać się do innych, stosuje formy grzecznościowe                  w kontakcie z rówieśnikami i dorosłymi,

- komunikuje w sposób werbalny swoje potrzeby, odczucia, przeżycia,

- dziecko potrafi pozytywnie     i negatywnie wyrażać się      o sobie i o innych.

VI. TOLERANCJA

1. Wykorzystanie różnych zabaw do przemyśleń na temat podobieństw      i różnic między ludźmi, np.:

  a) zabawa „Różnię się od ciebie, jestem podobny do ciebie”. Ustawienie dzieci w kole. Znajdujące się wewnątrz koła dziecko wyszukuje dziecko podobne do siebie i różniące się; następnie w parach dzieci określają swoje różnice                       i podobieństwa, podając sonie wycięte serca wg przeznaczenia koloru (zielone – jestem podobny, czerwony – różnię się od ciebie),

  b) zabawa „Lustro”. Miejscem zabawy jest „salon luster”. Przygotowana jest rama w którą wchodzą kolejno poszczególni uczestnicy zabawy. Dzieci siedzące na dywanie, pełniące rolę lustra znajdują się dokładnie naprzeciwko dziecka w ramce.

·   Dziecko znajdujące się w ramce pyta Lusterko: Lustereczko, co we mnie widzisz?

·   Dzieci siedzące na dywanie odpowiadają na pytanie, dostrzegając tylko pozytywne cechy kolegi lub koleżanki. Mówią np.: jesteś wesoły, masz ładny nos, podobają mi się twoje włosy itp.

·   Po zabawie następuje rozmowa nauczycielki z dziećmi na temat: co lusterko mówiło do każdego z nich i czy każdemu dziecku powiedziało to samo.

2. Rozmowy i działania dzieci na temat „Jesteśmy różni” w oparciu o ilustrację i odpowiednią literaturę, np. Bajkowe opowieści „Wesołe historie” M.Jarocka, „Zaczarowane słowa”    D. Niewola, „Żabka i obcy”            M. Velthuijs, „Długi, gruby, mały” – Ferraro, „Brzydkie kaczątko”           H. Ch. Andersen i inne. W trakcie zajęć oraz przy każdej nadarzającej się okazji poruszanie problemu odmienności (otyłości, niepełnosprawności, nieśmiałości) oraz podkreślenie, że nikt nie może być odrzucony dlatego, że wygląda, mówi lub zachowuje się inaczej.

3. Wykorzystanie scenek dramowych typu:

  a) Przedszkolaki malują duże słońce. Jedno dziecko zabiera zieloną farbę    i zamierza pokryć nią promyki.

  b) Ania ubrała bluzkę na lewą stronę      i nie chce jej przebrać.

4. Słuchanie opowieści, oglądanie filmów z różnych kultur, np. Mulan   i inne. Zainteresowanie dzieci odmiennością różnych kultur: narodowej, europejskiej i świata.

5. Praca wyobraźni podczas słuchania muzyki relaksacyjnej:

    - Jaki byłby świat gdyby wszyscy byli tacy sami … ?

    - Gdzie chciałbyś wyruszyć  i dlaczego?

6. Prace plastyczne:

  a) „Drzewo skarbów” – rysowanie lub wycinanie z czasopism coś ulubionego (zabawka, jakaś czynność, jedzenie itp.) Umieszczenie obrazków na drzewie wykonanym wcześniej przez dzieci.

  b) „Album naszej grupy” – wykonanie autoportretów z zachowanie własnych cech zewnętrznych  i stworzenie wspólnego albumu.

7. Udział dzieci wszystkich grup   w przedstawieniu inscenizacji baśni Andersena „Brzydkie kaczątko”  w wykonaniu dzieci 4-, 5-, 6-letnich

8. Happening – przemarsz ulicami miasta z wykonanymi transparentami  i głoszenie wartości tolerancji.

- dziecko określa cechy różniące ludzi,

- porównuje i dostrzega podobieństwa oraz różnice własne z innymi ludźmi,

- szanuje cudze zdanie, wygląd, sposób bycia          i zamiłowania,

- rozumie, że każde dziecko jest inne, to nie znaczy, że jest gorsze,

- wie, że nie należy śmiać się  z cech drugiego człowieka

- bawić się wspólnie z innymi,

- pozna przykłady odmienności ludzi,

- rozumie i akceptuje odmienność innych osób     i ich potrzeb,

- dostrzeże główny problem wynikający z treści utworu   i weźmie udział w jego rozwiązaniu,

- pobudzi swoją wyobraźnię,

- wczuwa się w role,

- zna niektóre bajki, baśnie, legendy narodów europejskich i świata,

- pozna najbardziej charakterystyczne symbole, stroje, potrawy, język itp.,

- szanuje odmienność ludzi różnych narodowości,

- ćwiczy wyobraźnię,

- dziecko rozumie, że jest niepowtarzalne i ma coś wartościowego do zaoferowania,

- dziecko zdobywa informacje o rówieśnikach z grupy,

- odczuwa radość przebywania w grupie zróżnicowanych osób, czuje się w niej potrzebne,

- potrafi wchodzić w role,

- posługuje się mową dialogową,

- integruje się z dziećmi          z innych grup,

- wyraża swoje zdanie różnymi środkami wyrazu akceptowanymi przez innych.

VII. PRAWDA,

       SZCZEROŚĆ

1. Podanie sytuacji z życia i rozmowa    z dziećmi o tych aspektach, które pomogą w przemyśleniach na temat prawdy i fałszu, np.

  - Jeśli Jurek często kłamie nie możemy mu wierzyć, gdyż nigdy nie będziemy pewni, czy mówi prawdę,

  - wyobraźmy sobie, że policjant mówi nam, że możemy przejść przez ulicę, a nie jest to prawda,

2. Rozróżnianie prawdy, fałszu, szczerości, kłamstwa w utworach literackich np.:

    „Przyjaciele Misia Uszatka” (Szczery lisek),

    „Nowe szaty cesarza” Andersena,

    „Kozucha kłamczucha”                     J. Porazińskiej.

3. Analiza fragmentu bajki C. Collodiego pt. „Pinokio” dotyczącego sytuacji, gdy Pinokio jest w szkole dla chłopców, starając się zostać prawdziwym człowiekiem. Pinokio zaczyna kłamać … . Ocena zachowania Pinokio.

4. Przedstawienie sytuacji edukacyjnej ukazującej negatywne skutki kłamstwa np. Maskotka (piesek) opowiada dzieciom nieprawdziwą wersję przygód Misia Uszatka (przekręca treść opowiadania dobrze znanego dzieciom). Pojawienie się Misia Uszatka i przedstawienie przez

    niego prawdziwej wersji jego

    przygód sprawia, że kłamstwo pieska

    wychodzi na jaw.

5. Reportaż: przeprowadzenie wywiadu   z dziećmi uwzględniającego pytania czy kłamiemy i co nami kieruje? Jakie mogą być konsekwencje kłamstwa? Czy ten, kto ucieka się do kłamstwa postępuje dobrze? Co to znaczy, że kłamstwo nie popłaca?

6. Organizowanie różnych zabaw sprzyjających otwartości i szczerości  w wyrażaniu uczuć (tematyczne, dydaktyczne, ruchowe i inne),          np. zabawa dydaktyczna „Krzesło” – wydawanie przez nauczyciela różnych sądów, opinii. Kolejno każde dziecko rozróżnia wypowiedzi, siadając na krześle wg koloru nakrycia (czerwony – fałsz, biały – prawda).

    Zabawa ruchowa „Kraina prawdy, kraina kłamstwa”. Dokonywanie przez dzieci miejsca pobytu i jego uzasadnienie.

- rozróżnia prawdę od fałszu,

- pozna pozytywne   i negatywne wzorce zachowań,

- zauważa pozytywne  i negatywne skutki swojego zachowania,

- dokonuje oceny negatywnego zachowania bohatera,

- rozumie konsekwencje kłamstwa,

- potrafi wypowiadać się na temat swoich doświadczeń     i odczuć w sytuacji, gdy ono lub ktoś kłamie

- dziecko jest świadome konsekwencji kłamstwa: zawstydzenie, utrata zaufania itp.

- rozwija mowę komunikatywną,

- uczy się wymiany zdań, argumentowania swoich wypowiedzi,

- rozróżnia prawdę od fałszu,

- działa zgodnie z przyjętymi zasadami etyczno-moralnymi.

VIII. WSPÓŁPRACA

1. Stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających rozpoznawaniu aspektów współpracy w środowisku przedszkolnym, rodzinnym                 i lokalnym. Organizowanie zabaw kształtujących umiejętność współpracy, wykonywanie wspólnych prac, proszenie                  i udzielanie pomocy, np.:

    - wspólne budowanie z klocków,

    - przygotowywanie posiłków 

      (kanapki, sałatki, ciasteczka),

    - układanie puzzli,

    - gry planszowe itp.

2. Ukazanie współpracy na przykładzie zabaw wymagających współdziałania (podział ról i zadań),   np. „W indiańskiej wiosce”

   1) Przebieranie się za Indian. Wybór nazwy plemienia i wodza oraz okrzyku plemiennego.

   2) Malowanie twarzy znakami plemiennymi (farby do twarzy).

   3) Malowanie znaków plemiennych na totemie.

   4) Skradanie się po śladach (ślady stóp wycięte są z kartonu). Wojownicy mają po nich przejść jeden za drugim. Trasę ustalamy                   z przeszkodami (krzesła, zwinięte koce itp., na których kładziemy ślady).

   5) Odważny i nieśmiały wojownik.   W rytm muzyki odważny wojownik toruje drogę nieśmiałemu, ten skrada się w ślad za nim zgodnie     z rytmem muzyki. Ważna jest tu odpowiednia muzyka.

   6) Pasowanie na wojowników. Rozdanie wcześniej przygotowanych opasek.

   7) Zaklinanie deszczu. Szaman uczy członków plemienia tańca w kręgu przy muzyce.

3. Wykorzystanie literatury dostarczającej przykładów dobrej współpracy, np. „Przyjaciele Misia Uszatka” (op. „Piosenka pajacyka Bimbamboma”, „Puff”), „Rzepka”    J. Tuwima, bajki Ezopa  („O kłótliwych synach rolnika”, „Lew i wdzięczna mysz”).

    Rozmowa na temat współpracy:

    - Co nam daje współpraca?

    - Z kim dobrze się nam współpracuje?

    - Co jest trudne we współpracy, a co

       łatwe?

4. Wspólna zabawa i praca w grupach:

    a) wykonywanie mandali. Wspólny rysunek w grupach na wylosowany temat. Propozycje tematów: las,     w zoo, nad morzem, balony, latawce, cyrk, w kosmosie, deszcz, urodziny, spacer z młodszym bratem lub psem, wypadek samochodowy, łowienie ryb, obrazek z ulubionej bajki, górska wycieczka, w rzece, mecz piłki nożnej itp.

   b) Układanie wspólnego opowiadania z wykorzystaniem tematów rysunków. Prowadzący mówi początek pierwszego zdania, np.: „Dzieci wyjechały na wakacje,        i … .” Grupa, która zdecyduje się położyć jako pierwsza położyć swój rysunek, kończy. Następnie dzieci dołączając swoje rysunki, dodają kolejne zdania. Prowadzący zapisuje je, a następnie odczytuje całość. Metodą „burzy mózgów” zbieramy propozycje tytułów            i dokonujemy wyboru.

5. Organizowanie wspólnie z dziećmi  i rodzicami przedszkolnej galerii sztuki – wykorzystanie prac dzieci  i umieszczenie ich na wystawce.

6. Gra teatralna – aktywność dziecka poprzez udział w inscenizacjach różnych bajek (zależnie od okoliczności).

7. Podjęcie współpracy dzieci  z biblioteką dziecięcą:

    - wyprawy do biblioteki, gdzie panie bibliotekarki będą czytały dzieciom bajki,

    - udział w konkursach                         i uroczystościach organizowanych przez bibliotekę (konkurs plastyczny, czytelniczy, „Pasowanie na czytelnika”).

- odczuwa wartość współpracy poprzez analizę konkretnych sytuacji,         w jakich się znajduje

- dziecko potrafi współdziałać w zespole,

- odczuwa radość będąc członkiem wspólnoty,

- pozna wybranych bohaterów i potrafi dokonać ich oceny,

- czerpie wzory do naśladowania,

- dziecko uczy się zaufania do siebie, współdziałania        w zespole, pewności siebie, przejmowania inicjatywy,

- potrafi stworzyć w grupie atmosferę opartą na życzliwości, przyjaźni, uznaniu i wzajemnej pomocy,

- potrafi podjąć zgodną współpracę,

- dziecko posiada własną galerię twórczości,

- umie komunikować się   z rówieśnikami,

- rozwija wzajemne więzi,

- potrafi działać w atmosferze współpracy,

- pozna korzyści płynące   z obcowania z książką,

- osiągnie sukcesy   w konkursach,

   IX. ODPOWIE-

         DZIALNOŚĆ

1. Omawianie i analizowanie ilustracji przedstawiających obowiązki dzieci w przedszkolu i w domu oraz ich rodziców. Zrozumienie na przykładzie pracy strażaka, lekarza czy pielęgniarki głównej odpowiedzialności.

2. Przyjmowanie w zabawach  i codziennym postępowaniu postawy odpowiedzialności:

   a) podejmowanie i wykonywanie łatwych prac domowych (sprzątanie swojego pokoju, opiekowanie się młodszym rodzeństwem, własnym zwierzątkiem itp.),

   b) wykonywanie prostych czynności w przedszkolu:

       - sprzątanie zabawek,

       - porządkowanie ogrodu,

       - dbanie o zabawki i sprzęt przedszkolny,

       - opiekowanie się młodszymi dziećmi,

       - dyżury (sprzątanie zabawek, nakrywanie do stołu, sprzątanie naczyń po posiłkach, podlewanie kwiatków, opiekowanie się zwierzątkami itp.)

3. Analiza opowiadania mówiącego  o odpowiedzialnym opiekowaniu się psem przez małego chłopca (własne).

    Praca z tekstem:

    - układanie zakończenia opowiadania,

    - nadanie jednego wspólnego tytułu temu opowiadaniu.

    Tytuł dzieci układają z liter na tablicy magnetycznej (nauczycielka może go zapisać również na tablicy kredą lub mazakiem na bristolu).

4. Dostarczenie przykładów wziętych    z literatury, poszerzających doświadczenia w zakresie odpowiedzialności, np.: bajki Ezopa („Cykada i mrówka”, „Podróżnik           i bogini przypadku”), bajki Andersena („Dzikie łabędzie”, „Królowa śniegu”), „Trzy świnki” , „Pestka” (Encarnacion Royo Kuesta)      i inne.

    Odnalezienie analogicznych sytuacji w życiu (Czy znasz kogoś, kto jest taki jak … ? [tu wymieniamy wybranych bohaterów i określamy ich cechę wyróżniającą, np. odpowiedzialny jak prosiaczek]. Czy byłeś czasem podobny do Gerdy? Co wtedy o sobie myślisz?).

5. Organizowanie zabaw uczących dzieci znaczenia odpowiedzialności, np. zabawa „Widzące oczy”. Nauczyciel wyjaśnia dzieciom w jaki sposób pies Widzące oczy (pies-przewodnik) pomaga osobie niewidomej, prowadzi go bezpieczną drogą, zatrzymuje się na światłach      i przy schodach, gdy pomaga niewidomemu nie ugania się za psami, bawi się tylko wtedy, gdy nie towarzyszy niewidomemu. Dzieci dobierają się w pary. Jedno dziecko odgrywa rolę psa, drugie osobę niewidomą. Dziecko „niewidome” kładzie rękę na ramieniu tego, które udaje psa i jest przez niego prowadzone. Następnie role się zmieniają.

6. Wykorzystanie różnych technik plastycznych (rysowanie, malowanie, wycinanie i inne) do kształtowania odpowiedzialności za wykonanie zadania, np. wykonanie wspólnego rysunku w kole. Kolejno dzieci dorysowują jeden element obrazka tworząc wspólne dzieło.

- potrafi wymienić obowiązki dzieci,

- wie co to jest odpowiedzialność,

- potrafi samodzielnie omawiać treść obrazków, stosując odpowiednie formy wypowiedzi,

- czuje się odpowiedzialne za swoją pracę,

- chętnie podejmuje obowiązki,

- potrafi adekwatnie ocenić wypełnione przez siebie zadanie,

- rozumie, że przyjęcie obowiązku jest odpowiedzialnością często na długie lata,

- rozwija wyobraźnię poprzez tworzenie własnego zakończenia opowiadania,

- respektuje prawo innych do odmiennego zdania (innego zakończenia opowiadania),

- pozna wzorce zachowań odpowiedzialnych za wykonywanie swoich obowiązków,

- chętnie wypowiada się na temat treści bajek,

- odczuwa wewnętrzne zadowolenie                             z wykonywanego zadania       i podwyższa samoocenę,

- jest empatyczne, potrafi wczuć się w stan emocjonalny innych osób  w celu niesienia pomocy,

- dziecko ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności               i wytrwałości decydujące     o doprowadzeniu do końca rozpoczętej pracy,

- nabywa poczucia współodpowiedzialności za wspólną pracę,

X. UCZCIWOŚĆ,

     SPRAWIEDLI-

     WOŚĆ

1. Podanie sytuacji z życia przedszkola, rodziny i rozmowa prowadząca do przemyśleń na temat: co to jest uczciwość?

    Uczciwość to mówienie prawdy, to poszanowanie cudzej własności, dotrzymywanie obietnic.

2. Inicjowanie gier i zabaw kształtujących umiejętności bycia uczciwym, np.:

    - gry w grupie, w których dzieci odnajdują czyjeś ulubione zabawki, oznajmiają o zgubie i zwracają ją właścicielowi,

    - zabawa „Zgubione – znalezione”. Każde dziecko rysuje na kolorowej kartce swą ulubioną zabawkę. Połowa dzieci zamyka oczy, pozostałe chowają swe karki. Następnie otwierają oczy i kolejno szukają ukrytych obrazków. Każdy, kto odszuka obrazek, podchodzi do nas i mówi: „Proszę zobaczyć, co znalazłem”. Dziękujemy i pytamy czyja to własność. Znalazca zwraca rysunek właścicielowi.

       Pytamy dzieci, czy wlałyby, żeby ten, kto znalazł ich zabawkę, zatrzymał ją dla siebie. Następnie dzieci zamieniają się rolami.

3. Wykorzystanie postaci literackich do rozwijania uczciwych postaw dzieci, np. opowiadanie „Cesarz i nasiona kwiatów” [właściwy autor nieznany]. (Do inscenizacji opowiadania nauczyciel może wykonać wcześniej z dziećmi rekwizyty: królewską koronę, doniczkę dla Sereny, małą skrzyneczkę i kwiaty).

4. Wskazanie sytuacji z życia przedszkola, rodziny i rozmowa prowadząca do przemyśleń tego co odnosi się do sprawiedliwości np.

    - Marysia pożyczyła ci zabawkę, a ty ją zepsułeś; musisz to naprawić. Jeśli nie da się tego naprawić, przeproś ją i powiedz, że odkupimy jej wszystko.

    - Wszystko, co znajduje się               w przedszkolu, na ulicy, na schodach, placach zabaw ma swojego właściciela, nie możesz tego niszczyć, bo należy do wszystkich.

5. Ukazanie sytuacji konfliktowej zaistniałej między zwierzętami na podstawie opowiadania „Jabłko” Sutjejewa. Próba rozwiązania problemu metodą „burzy mózgów” – wskazanie najlepszych propozycji rozwiązania problemu.

6. Dostarczenie przykładów literatury dziecięcej ukazujących pojęcie sprawiedliwości, np. „Kopciuszek

    Ch. Perrault, bajki Ezopa („Drwal

    i bóg Hermes”).

7. Prowadzenie gier, zabaw rozwijających pojęcie sprawiedliwości, np. zabawy tematyczne „Dom”, Sklep, konstrukcyjne (dzielenie się zabawkami).

- dziecko wie co to jest uczciwość,

- rozumie jak postępują ludzie uczciwi,

- wyraża swoje zdanie na temat uczuć występujących wtedy, kiedy ktoś łamie obietnice,

- dziecko dostrzega pozytywne i negatywne skutki swojego zachowania oraz zachowania kolegi,

- nauczy się, jak postępować uczciwie,

- uświadamia sobie, że uczciwość popłaca,

- buduje swój system wartości,

- podejmuje i aktywnie uczestniczy w zabawach    w teatr,

- pozna pojęcie sprawiedliwość,

- dostrzega główny problem wynikający z treści utworu   i weźmie udział w jego rozwiązaniu,

- potrafi docenić wartość sprawiedliwości i dobroci,

- nauczy się, że sprawiedliwość jest nagradzana,                             a niesprawiedliwość karana,

- wyrabia w sobie poczucie                     

     sprawiedliwości

PODSUMOWANIE

    Wykonanie „Drzewa wartości” będącego dla dzieci skuteczną zachętą do zrozumienia istoty wartości, skutków jej stosowania        i lekceważenia. Dzieci z pomocą nauczyciela wykonują drzewo             i owoce wykorzystując dowolną technikę. Na drzewie umieszczają owoce symbolizujące poszczególne wartości z wpisanymi w środku imionami lub zdjęciami dzieci, które je osiągnęły. Pracę można umieścić  w sali lub na korytarzu.

- posiada prawidłowo ukształtowany system wartości